Q : อยากให้ลูกได้รับพัฒนาการทางด้านความคิดสร้างสรรค์ และพัฒนาการทางด้านร่างกายไปพร้อมๆ กัน ดิฉันควรที่จะเลือกให้ลูกได้เล่นหรือเรียนรู้เกี่ยวกับอะไรเป็นพิเศษหรือเปล่า จึงจะเหมาะกับลูกวัย 4 ขวบ
A : คำถามของคุณแม่น่าสนใจมากค่ะ อ่านแล้วทำให้ดิฉันคิดย้อนหลังไปเมื่อหลายปีก่อนที่ไปศึกษาดูงานโรงเรียนอนุบาลที่ประเทศญี่ปุ่น ได้ไปดูโรงเรียนสาธิตของมหาวิทยาลัยสตรีแห่งเมืองนาราใกล้ๆ กรุงโตเกียว เป็นโรงเรียนสาธิตระดับอนุบาลที่ทันสมัยมากๆ แต่ไม่ใช่ในด้านเทคโนโลยี แต่กลับเป็นเรื่องหลักคิด หลักการจัดการเรียนรู้ กล่าวคือ เครื่องเล่นและอุปกรณ์การเล่นกลางแจ้ง (Outdoor playground) สุดยอดเลยค่ะ ตรงกับคำถามของคุณแม่ที่ถูกออกแบบให้ได้ประโยชน์ทั้งพัฒนาการด้านร่างกายและด้านสติปัญญา ที่นักวิชาการเรียกว่า Cognitive-physical development กล่าวคือมีทั้งเครื่องเล่นปีนป่ายชุดใหญ่ที่พบเห็นทั่วไป
แต่ที่น่าสนใจคือบ่อทรายขนาดใหญ่ที่เด็กๆ ลงเล่นได้พร้อมกันทั้ง 20-25 คน มีหลังคากันแสงแดด มีอุปกรณ์เล่นกับทรายพร้อมโดยเฉพาะ มีสายฉีดน้ำจากก๊อกน้ำใกล้ๆ ใส่เล่นในทรายได้เหมือนอยู่ชายทะเล มีหน้าผาปีนป่ายที่ดิฉันหวาดเสียว แต่เด็กเล็กๆ ก็เล่นกันอย่างสนุกสนานและรู้จักป้องกันอันตรายด้วยตัวเองได้ จักรยานล้อเดียวที่เด็กๆ ต้องรู้จักวิธีขับขี่ มีอุโมงค์ให้เด็กลอดมุดและขอนไม้ให้เด็กกระโดดข้าม
ประเด็นการวิเคราะห์ว่าของเล่นที่กล่าวมานี้ เด็กพัฒนาทั้งด้านร่างกายและความคิดสร้างสรรค์ (สติปัญญา) จริงหรือ ขอยกตัวอย่าง การเล่นทราย การหยิบตัก ก่อทราย เทหรือสร้างเป็นสิ่งต่างๆ เด็กๆ ได้ใช้กล้ามเนื้อเล็ก (มือ) และกล้ามเนื้อใหญ่ ในขณะที่การวางแผนออกแบบสร้างสิ่งต่างๆ เด็กได้พัฒนาความคิดสร้างสรรค์ ทั้งได้ทักษะการสังเกตเปรียบเทียบเมื่อน้ำใส่ลงไปแล้วทรายแห้งเกิดอะไรขึ้น มีการเปลี่ยนแปลงอะไร และดิฉันขอเพิ่มว่าหากการเล่นนั้นเป็นคู่ เป็นกลุ่ม ก็ยิ่งทำให้เด็กๆ ได้เรียนรู้ทักษะทางสังคม การมีปฏิสัมพันธ์ที่ดีต่อกันอีกด้วย
ดังนั้นคำแนะนำของดิฉันจึงขอให้คุณแม่คัดเลือกการเล่นที่ให้โอกาสเด็กคิดจินตนาการหรืออิสระมากๆ จะเป็นการเสริมพัฒนาการให้ลูกอย่างดีที่สุด
โดย : ดร.วรนาท รักสกุลไทย
